Huyệt Mệnh môn và ứng dụng trị đau lưng, cải thiện sức khoẻ cột sống

Huyệt Mệnh môn vai trò và ứng dụng

Theo y học cổ truyền, con người muốn sống khoẻ, trẻ lâu, ít bệnh tật thì khí huyết trong kinh mạch phải lưu thông thuận lợi đều khắp cơ thể kèm với đó là sự thoải mái, an tĩnh về tinh thần. Cơ thể con người hoạt động được là nhờ có năng lượng, y học cổ truyền gọi là Khí, nếu khí trong cơ thể hoà hợp, lưu hành thuận lợi thì sẽ tạo nên sức khoẻ, còn nếu khí bị tắc nghẽn, ứ trệ, hư nhược thì cơ thể sẽ cảm thấy không thoải mái và bệnh tật theo đó cũng xuất hiện.

Cơ thể con người có 12 đường kinh mạch chính, phân ra thành 6 kinh âm và 6 kinh dương chạy từ chân lên đầu, từ đầu ra tay và ngược lại. Một điều rất đặc biệt đó là 6 đường kinh âm và 6 đường kinh dương này lại được "quản lý" bởi 2 mạch Nhâm và Đốc, mạch Nhâm chạy dọc đường giữa mặt trước cơ thể, còn mạch Đốc nằm đối diện phía sau tức là chạy dọc đường giữa mặt sau cơ thể. Hai mạch này đều có chức năng và đường đi liên quan mật thiết đến cột sống, hình ảnh 2 mạch này được thể hiện trong đồ hình bên dưới:

Để cho khí huyết trong kinh mạch lưu thông thì điều kiện quan trọng là khí huyết trong 2 mạch Nhâm và Đốc cũng phải lưu thông một cách thuận lợi. Muốn khí huyết lưu thông thuận lợi trong 2 mạch thì từng huyệt đạo của 2 đường mạch này cũng phải có sự lưu thông. Tuy nhiên, sự lưu thông của 2 mạch Nhâm và Đốc không phải lúc nào cũng thuận lợi, và thực tế cho thấy có rất nhiều vấn đề sức khoẻ liên quan đến sự tắc nghẽn của 2 mạch này. Trong bài viết này, chúng ta đề cập đến huyệt Mệnh môn, là một trong những huyệt đạo của mạch Đốc có vị trí liên quan trực tiếp đến vùng thắt lưng.

Tên Huyệt & vị trí của huyệt Mệnh Môn

(theo sách: từ điển Huyệt vị châm cứu- Tg Lê Quý Ngưu)

Mệnh: có nghĩa là cần cho sự sống và cuộc sống, nền móng cơ bản của sự sống
Môn: có nghĩa là cổng

Vị trí: chỗ hõm dưới đầu mỏm gai đốt sống thắt lưng thứ 2 và chỉ có duy nhất 1 huyệt Mệnh môn trên cơ thể

Vị trí tương đối dùng trong xoa bóp, masage: là vùng đối diện của rốn nằm trên cột sống thắt lưng.

GV 4 là kí hiệu quốc tế của huyệt Mệnh Môn theo tài liệu của tổ chức y tế thế giới (WHO)

Nguyên nhân gây tắc nghẽn huyệt Mệnh môn

Huyệt Mệnh môn liên quan đến vùng cột sống thắt lưng vì thế nếu cột sống thắt lưng khoẻ mạnh, vững chắc, chuẩn đường cong sinh lý thì huyệt sẽ thông và ngược lại nếu cột sống thắt lưng bị thoái hoá, vẹo lệch v.v.. thì huyệt đạo sẽ bị bế tắc ngay lập tức.
Cột sống thắt lưng là một phần của cột sống, nó liên quan ở dưới với xương cùng cụt và khung chậu, ở trên nó liên quan đến cột sống ngực, cổ và vùng vai. Do đó nếu khung chậu bị vẹo lệch, hai vai bị gù vẹo, đường cong sinh lý của cột sống thay đổi bất thường .v.v.. thì cũng là nguyên nhân gây cản trở lưu thông khí huyết tại vùng thắt lưng từ đó gây ứ trệ, tắc nghẽn vùng huyệt Mệnh môn
Ngoài ra các nguyên nhân khác đến từ cấu trúc của hệ vận động như: cơ bắp vùng cột hay bị gồng cứng, có nhiều điểm bó cơ, đĩa đệm cột sống thắt lưng bị thoái hoá, thoát vị, các dây chằng vùng này trở nên yếu hoặc căng giãn đột ngột v.v..thì đều là những nguyên nhân gây sự tắc nghẽn tại vùng huyệt Mệnh môn
Nhiều thói quen xấu, tâm trạng bất an cũng sẽ làm tắc nghẽn huyệt Mệnh môn như: thức khuya, uống nước lạnh thường xuyên, lo lắng sợ hãi quá mức, lạm dụng rượu bia và các chất kích thích v.v..

Huyệt đạo là gì và giá trị của huyệt đạo

Để hiểu sâu hơn về huyệt Mệnh môn thì chúng ta chắc chắn cần phải có kiến thức cơ bản về Huyệt đạo nói chung. Huyệt đạo (còn gọi là Huyệt vị) là những điểm đặc biệt trên cơ thể được các nhà Y học cổ đại tìm ra từ hàng nghìn năm trước đây. Huyệt đạo có thể được ví như là những "thảo dược tự nhiên" tồn tại trên cơ thể con người từ khi sinh ra, có tổng cộng 361 huyệt đạo cổ truyền có vị trí rõ ràng trên 14 đường kinh mạch chính, vì thế nếu biết cách tác động đúng phương pháp vào những huyệt đạo này chúng ta có thể hoàn toàn chủ động tạo ra được rất nhiều loại thuốc tự nhiên giúp cải thiện sức khoẻ cho chính cơ thể mình. Ngày nay, nhận thấy rõ vai trò to lớn của hệ thống Huyệt đạo với sức khoẻ con người trên toàn cầu, WHO - Tổ chức y tế thế giới đã xuất bản tài liệu chính thức về Huyệt đạo.

Điểm đặc biệt

Một điểm rất đặc biệt khi tác động vào huyệt Mệnh môn đó là nếu như chung ta làm cho khí huyết tại vùng huyệt Mệnh môn được lưu thông thuận lợi thì sẽ có tác động ngược trở lại đến những nguyên nhân gây nên tình trạng tắc nghẽn huyệt đạo. Cụ thể là, cột sống sẽ dần trở nên khoẻ mạnh hơn, đường cong sinh lý toàn bộ cột sống cũng dần trở lại bình thường, giảm tốc độ thoái hoá cột sống, cải thiện sức mạnh cơ bắp và dây chằng vùng cột sống, cải thiện tình trạng lão hoá sớm của đĩa đệm, cải thiện tâm trạng, giúp ngủ ngon, ngủ sâu, góp phần tạo dựng thói quen dưỡng sinh có lợi cho sức khoẻ.

Sử dụng huyệt Mệnh môn để cải thiện đau lưng và sức khoẻ cột sống trong thực tế

Xác định vị trí của Huyệt: sử dụng vị trí tương đối như đã hướng dẫn ở trên
Kĩ thuật kích hoạt vùng huyệt:
- Day tròn bằng lòng bàn tay, mu bàn tay, nắm tay
- Trà xát nóng vùng huyệt bằng lòng bàn tay, mu bàn tay
- Trườm ấm huyệt bằng túi trườm
Thời gian làm: 2 - 5 phút hoặc lâu hơn nếu cảm thấy dễ chịu
Kết hợp với xoa bóp, massage: Ngoài việc xoa bóp, massage vùng huyệt Mệnh môn, chúng ta có thể kết hoặc xoa bóp vùng hông háng, xương cùng, vùng bụng và dọc 2 bên cột sống.
Tư tế và cảm nhận tăng hiệu quả: Khi xoa bóp, massage vùng huyệt Mệnh môn có thể làm trong tư thế đứng, ngồi hoặc nằm sấp. Khi thực hành cần có sự thả lỏng, thư giãn và cảm nhận sự thay đổi toàn thân trong khi tác động vào huyệt. Rất nhiều người sẽ cảm thấy vùng lưng thật sự nhẹ nhõm, 2 lòng bàn chân ấm lên và toàn thân cũng sảng khoái hơn.
Số lần làm: ngày tối thiểu làm 1 lần, hoàn toàn có thể nhiều hơn vì liệu pháp huyệt đạo rất an toàn, mỗi lần cách nhau 2-3 tiếng.
Lưu ý an toàn: hãy đọc lưu ý an toàn khi dùng huyệt