Đánh giá hiệu quả điều trị thoát vị đĩa đệm bằng xoa bóp bấm huyệt

thoát vị đĩa đệm có thể đỡ nhiều bằng xoa bóp bấm huyệt

Tóm tắt nghiên cứu

I. Thoát vị đĩa đệm là gì?

Thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng (CSTL) là một bệnh hay gặp trên lâm sàng, ở mọi lứa tuổi, cả nam lẫn nữ, với tỷ lệ ngày càng tăng do thói quen sinh hoạt trong cuộc sống hiện đại. Bệnh chủ yếu xảy ra ở độ tuổi lao động do đó gây ảnh hưởng nhiều tới nghề nghiệp – sinh hoạt của bệnh nhân, là một gánh nặng cho xã hội. Về điều trị thoát vị đĩa đệm, y học hiện đại có nhiều phương pháp khác nhau: Điều trị bảo tồn, can thiệp tối thiểu và phẫu thuật điều trị. Điều trị nội khoa bảo tồn đã được đề cập đến từ lâu, nhưng phương pháp này có nhược điểm là các thuốc giảm đau chống viêm có khá nhiều tác dụng phụ ảnh hưởng đến người bệnh. Kết hợp xoa bóp bấm huyệt với tập kéo giãn cột sống trên cơ sở phối hợp y học cổ truyền và y học hiện đại với mong muốn giảm đau nhanh, khôi phục tầm vận động cột sống thắt lưng, nâng cao hiệu quả điều trị và đảm bảo tính an toàn cho người bệnh.

II. Chẩn đoán thoát vị đĩa đệm

Chẩn đoán theo tiêu chuẩn chẩn đoán lâm sàng của Saporta (1980) và chẩn đoán xác định bằng phương pháp chụp cộng hưởng từ.

* Không áp dụng xoa bóp bấm huyệt & tập kéo dãn đối với bệnh nhân có hội chứng kèm theo: hội chứng đuôi ngựa, có cầu xương giữa các đốt sống và các bệnh lý khác kèm theo: loãng xương, suy tim, lao cột sống, ung thư…

III. Phương pháp điều trị

Bệnh nhân điều trị bằng xoa bóp bấm huyệt kết hợp bài tập kéo giãn cột sống. Xoa bóp bấm huyệt trước, tập kéo giãn cột sống sau

Nếu bệnh nhân chỉ đau vùng thắt lưng, xoa bóp bấm huyệt theo công thức huyệt: Giáp tích L1 – S1, Đại trường du, Dương lăng tuyền, Uỷ trung.
Nếu bệnh nhân đau từ thắt lưng lan xuống mông và chân theo đường đi của kinh bàng quang, xoa bóp bấm huyệt theo công thức huyệt: Giáp tích L1-S1, Đại trường du, Trật biên, Thừa phù, Ân môn, Uỷ trung, Thừa sơn, Côn lôn.
Nếu bệnh nhân đau từ thắt lưng lan xuống mông và chân theo đường đi của kinh đởm, xoa bóp bấm huyệt bên đau theo công thức huyệt: Giáp tích L1 – S1, Hoàn khiêu, Đại trường du, Dương lăng tuyền, Phong thị, Túc tam lý, Huyền chung (GB 39).
Mỗi lần xoa bóp bấm huyệt 30 phút/ngày, tập kéo giãn cột sống 10 phút, mỗi đợt điều trị 30 ngày

IV. Kết quả nghiên cứu

Hiệu quả giảm đau theo VAS sau 15, 30 ngày điều trị
Sự cải thiện góc độ Lasègue
Sau điều trị 30 ngày đạt kết quả cao 90% bệnh nhân có kết quả tốt
Các bệnh nhân không thấy xuất hiện các tác dụng không mong muốn trên lâm sàng như: ngứa, mẩn đỏ, chảy máu, thay đổi mạch, huyết áp.

V. Bàn luận:

Đặc điểm chung của nhóm nghiên cứu

Tuổi, giới: Nhóm tuổi hay gặp nhất là từ 30 đến 50 tuổi, chiếm tỷ lệ 56,1%, kết quả này cao hơn kết quả nghiên cứu của Hồ Hữu Lương 49,1%. Theo thông báo của Hội cột sống học Bắc Mỹ (tháng 6 năm 2005) dấu hiệu tổn thương dây thần kinh hông to do thoát vị đĩa đệm vùng thắt lưng có độ tuổi thường gặp từ 30-50 vì đây là thời kỳ hoạt động mạnh nhất của con người, cột sống phải thường xuyên chịu tác động của tải trọng cơ học, các chấn thương và vi chấn thương trong cuộc sống và nghề nghiệp. Bệnh gặp ở cả hai giới, tỷ lệ bệnh nhân nam là 53,03% cao hơn nữ là 46,97%(p >0,05). Có thể nói cả nam và nữ trong độ tuổi lao động đều có nguy cơ thoát vị đĩa đệm như nhau.
Thời gian, mức độ: Nhóm bệnh nhân mắc bệnh trên 6 tháng chiếm tỷ lệ cao nhất 47% và mức độ nặng thoát vị đĩa đệm chiếm 54,5%. Thời gian này phụ thuộc vào nhiều yếu tố: ý thức người bệnh quan tâm tới sức khỏe, điều kiện kinh tế... Bệnh càng để lâu không được điều trị thì diên biến bệnh ngày càng tăng dần, mức độ bệnh càng nặng.

VI. Kết quả nghiên cứu

Sự cải thiện mức độ đau
- Tất cả các bệnh nhân trước khi điều trị đều có triệu chứng đau, là dấu hiệu sớm nhất khiến bệnh nhân phải đi khám bệnh. Sau 15 ngày điều trị điểm đau trung bình ở nhóm nghiên cứu giảm rõ rệt.
- Sau 30 ngày điểm đau trung bình đều giảm rõ rệt so với trước điều trị. Theo y học cổ truyền, đau là do kinh lạc bị tắc trở khiến khí huyết không thông gây đau. Xoa bóp bấm huyệt thông qua tác động vào huyệt và kinh lạc có thể đuổi ngoại tà, điều hòa dinh vệ, thông được kinh lạc do đó giảm đau “ thông thì bất thống”. Bài tập kéo giãn cột sống làm tăng chiều cao và thể tích khoang gian đốt sống do đó làm giảm áp lực nội đĩa đệm, điều chỉnh sai lệch của khớp đốt sống và đốt sống, làm giãn cơ thụ động, giảm co cứng cơ, giảm chèn ép rễ thần kinh do đó có tác dụng làm giảm đau trong thoát vị đĩa đệm.
Sự cải thiện góc độ Lasègue.
- Dấu hiệu Lasègue được áp dụng rộng rãi như một thăm khám lâm sàng đầu tiên đối với bệnh nhân đau lưng thấp và đau chân . Đây là triệu chứng đánh giá khách quan sự chèn ép của rễ thần kinh trên lâm sàng. Sau 15 ngày điều trị, góc độ Lasègue đều tăng. Sau 30 ngày, góc độ Lasègue của nhóm nghiên cứu đã tăng cao hơn
- Bài tập kéo giãn cột sống điều chỉnh lại các di lệch của khớp đốt sống và cột sống, giảm co cứng, giảm đau làm tăng đường kính dọc của khe gian đốt sống do đó làm giảm chèn ép rễ thần kinh, giảm các triệu chứng của kích thích rễ.
Sự cải thiện độ giãn cột sống thắt lưng
- Trong thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng, sự hạn chế chức năng vận động của cột sống thắt lưng là hậu quả của triệu chứng đau do đó gây ra hạn chế tầm vận động cột sống thắt lưng. Trong đó động tác cúi gấp người được biểu hiện rõ nhất qua việc đánh giá chỉ số Schober. Sau 15 ngày điều trị thấy rõ sự cải thiện chỉ số Schober và sau 30 ngày thì sự cải thiện càng rõ rệt hơn. Nhờ có tác dụng của điện châm kết hợp với bài tập kéo giãn cột sống thắt lưng làm giảm đau, giảm co cứng cơ, giảm cong vẹo cột sống, tăng khả năng vận động và tính linh hoạt của cột sống do đó làm tăng độ giãn cột sống.
Kết quả điều trị chung
- Qua nghiên cứu, chúng tôi nhận thấy hiệu quả của phương pháp kết hợp xoa bóp bấm huyệt và bài tập kéo giãn điều trị thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng tốt hơn phương pháp tập kéo giãn đơn thuần sau 30 ngày điều trị.
Tác dụng không mong muốn trên lâm sàng: Trong suốt quá trình điều trị 30 không nhận thấy có trường hợp nào bị tác dụng không mong muốn như nhức đầu, chóng mặt, vã mồ hôi, thay đổi mạch, huyết áp hay đau tăng phải dừng điều trị... Điều này cho thấy tính an toàn của phương pháp điều trị thoát vị đĩa đệm bằng xoa bóp bấm huyệt kết hợp bài tập kéo giãn cột sống, đã được nhiều tác giả khẳng định.